صدرایی، کارشناس صنعت خودرو به بازار گفت: در حال حاضر چند ده شرکت در حال فعالیت برای واردات خودرو هستند و ۸۰ درصد این شرکت ها حتی یک ماه هم کار خودرو نکردند.
امید محمدی؛ بازار: واردات خودرو بار دیگر توجه ها را به خود جلب و سوژه مورد انتقاد رسانه ها و کارشناسان شده است. این بار، بحث داغ درباره واردات خودرو، تعرفه های جدید و نخستین عرضه در سال جاری است؛ عرضه ای که اگر به بازار متداوم و واردات پیوسته، انجام شود، شاید برنامه ۹۰ هزار دستگاهی خودروهای وارداتی در سال جاری را برای دولت چهاردهم، محقق کند. از سوی دیگر، اصلاح آیین نامه جدید واردات خودرو، نشان از عزم جدی دولت برای کنترل قیمت خودروها در بازار دارد اما باتوجه به شرایط فعلی کشور و وضعیت ارزی به نظر می رسد که چالش هایی در مسیر واردات خودرو وجود داشته باشد.
برای بررسی وضعیت فعلی واردات خودرو و تحقق برنامه های دولت در این زمینه با آقای بابک صدرایی، کارشناس صنعت خودرو به گفت و گو پرداختیم؛
* حواشی زیادی درباره آزادسازی و عرضه خودروهای وارداتی توسط وزارت صمت و موضوع ثبت نام ها مطرح شده؛ به نظر شما عرضه این خودروها چه تأثیری روی قیمت ها خواهد داشت؟ آیا دوباره بازار از رکود خارج می شود؟
برای پاسخ به این سوال ابتدا باید وضعیت واردات خودرو را دسته بندی کنیم. یک سری از خودروهای وارداتی مثل خودروهای جانبازی، در بازار، قیمت های کاذب و غیرمنطقی داشتند اما تعدادی از محصولات جدیدی که ناگهان توسط خودروسازهای فعال در واردات خودرو عرضه شد، غیر از جانبازی بود مانند محصولات برقی و پلاگین هیبرید. این ها با قیمت های خیلی کاذب و به اصطلاح بالاتر از حد واقعی وارد بازار شد. قطعا عرضه خودروها، حتی عرضه بیشتر بعضی از خودروها چه جانبازی، چه غیر آن در بازار تأثیر دارد. به عنوان مثال خودرو جانبازی که در سری اول ۱۰ تا ۱۲ میلیارد قیمت داشت، الان در بازار حدود ۶ تا ۶.۵ میلیارد تومان قیمت دارد. در حال حاضر، بیشتر توجه در بخش سیاست گذاری و بازار روی واردات خودرو است. در شرایط بحرانی کشور که سایه جنگ همچنان و احتمال فعال سازی مکانیسم ماشه نیز وجود دارد؛ اگر این مکانسیم فعال شود، ممکن است یک انفجار عظیم در بازار خودرو رخ دهد؛ هیاهویی بزرگ در فاز اول که عده ای سریع به سمت بازار حرکت کنند. چون فکر می کنند خودرو ممکن است خیلی گران شود. اما عده زیادی هم هستند که به خاطر همین بحران ها و تهدیدها، با شنیدن اخبار واردات خودرو، صبر می کنند. اگر هم اتفاقی رخ دهد که مثلاً دلار گران شود، آن انفجار قیمت خودرو با سرعت کمتری صورت می گیرد و کنترل شده است. این، باعث می شود، انفجار غیرقابل کنترل در بازار خودرو مانند چند روز گذشته برای برخی از محصولات در بازار رخ ندهد.
معتقدم دولت از این اخبار و فضای روانی بیش از آنچه که واقعاً خودرو داشته باشد، استفاده می کند تا بازار را کنترل کند و قیمت‌ها را بشکند
* در حال حاضر بحث این هم مطرح است که خودروهای وارداتی با تعرفه ۲۰ تا ۱۹۰ درصد، وارد می شود. آیا این تعرفه ها می تواند روی سرکوب قیمت ها اثر بگذارد؟ یا ارز، همچنان بازیگر اصلی بازار است؟
سال گذشته تعرفه های واردات خودرو از ۵۵ درصد شروع می شد و تا ۹۵ درصد ادامه می یافت. اما امسال از ۲۰ درصد شروع و تا ۱۹۵ درصد ادامه می یابد ولی سال گذشته، ارز گمرک ۲۸ هزار تومان بود؛ امسال نرخ ارز ۷۰ هزار تومان محاسبه می شود. یعنی اگر دولت درصد تعرفه ها را دستخوش تغییر قرار نمی داد و مبنای محاسبه ۷۰ هزار تومانی بود، قیمت خودرو وارداتی به طور غیرعادی بالا می‌رفت و بحران زا می شد. به نظر می رسد دولت با در نظر گرفتن شرایط، بیشتر با مانور خبری و ایجاد جو روانی سعی در کنترل بازار دارد؛ نه با واردات واقعی. معتقدم دولت از این اخبار و فضای روانی بیش از آنچه که واقعاً خودرو داشته باشد، استفاده می کند تا بازار را کنترل کند و قیمت‌ها را بشکند؛ مثلاً در مناطق آزاد و برخی استان ها مانند سیستان و بلوچستان که طی روزهای گذشته خبر واردات خودروهای کارکرده؛ در صدر اخبار و رسانه‌ها بود با چنین رویکردی اگرچه ممکن است محصول چندانی برای عرضه وجود نداشته باشد، ولی می تواند اثر روانی بزرگی در بازار ایجاد کند. دولت روی این خبرها مانور می دهد تا انفجاری که ممکن است در بازار رخ دهد، در آینده کنترل‌شده تر باشد. به خصوص الان که بعضی خودروها با قیمت های کاذب و غیرمنصفانه در بازار عرضه می شود؛ این اخبار سبب خواهد شد تا قیمت ها نرمال تر شود.
بزرگ ترین معضل واردات خودرو در حال حاضر، شلختگی و بی‌نظمی در واردات است. حالا حساب کنید خودرو کارکرده هم وارد شود؛ بحرانش چند برابر خواهد بود؛ ۸۰ درصد شرکت های واردکننده حتی یک ماه هم کار خودرو نکردند؛ هیچ تخصص و دانشی از صنعت خودرو ندارند
* شما سال ها سابقه فعالیت در صنعت بازار خودرو دارید، فکر می کنید امسال خودروهای کارکرده به ایران می رسد یا هنوز مشتریان باید چشم انتظار باشند؟
خودرو کارکرده پیچیدگی های زیادی دارد. بعید می دانم در سال جاری وارد شود. معمولاً هر وقت بازار خودرو، چه از نظر اقتصادی، چه از نظر بازار، به یک بحران نزدیک می شود، دولت، لایحه واردات خودرو کارکرده را از زیر خاک بیرون می کشد. تا وقتی برای خودروهای صفر کیلومتر واقعاً یک مکانیزم درست نداریم، واردات خودرو کارکرده، بیشتر، یک ابزار روانی است. معتقدم ما الآن در بی مدیریت ترین و بدترین دوره واردات خودرو بعد از انقلاب قرار داریم. اگر بخواهم مقایسه کنم، ما سه دوره واردات خودرو داشتیم؛ یکی بعد از جنگ، یکی در دهه ۸۰ و یکی در شرایط فعلی. این دوره، بدترین شکل مدیریت در واردات خودرو ایجاد شده است. در حال حاضر چند ده شرکت در حال فعالیت برای واردات خودرو هستند که بیشتر این شرکت ها بدون خدمات، بدون تجربه و بدون پشتوانه فعال هستند. ۸۰ درصد این شرکت ها حتی یک ماه هم کار خودرو نکردند. هیچ تخصص و دانشی از صنعت خودرو ندارند. نمی دانند یک خودرو که وارد می شود باید چه مشخصاتی داشته باشد، چه خدماتی باید ارائه شود، چه تمهیداتی لازم است. واقعاً هیچ کدام در واردات، وجود ندارد. این وضعیت، مشتری ها را با مشکلات زیادی مواجه می کند. به نظر من، بزرگ ترین معضل واردات خودرو در حال حاضر شلختگی و بی‌نظمی در واردات است. حالا حساب کنید خودرو کارکرده هم وارد شود؛ بحرانش چند برابر خواهد بود. در ساختار غیر متمرکز، غیرمصمم و غیرکارشناسی شده ما که از اول سال تا الان، چهار یا پنج بار، فقط تعرفه واردات خودرو تغییر کرده، واردات خودرو کارکرده بسیار سخت، پرچالش و در خیلی جاها حتی غیرقابل کنترل است.
