وزارت راه و شهرسازی طی مکاتبه ای باوزارت کشور از لزوم جلوگیری از ساخت تونل شهید متوسلیان و اولویت بخشی به توسعه حمل و نقل همگانی، پاک و پایدار تاکید کرد. سردار هادیان فر معاون حمل و نقل این وزارتخانه، طی این نامه به دکتر نصرتی، معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور، با […]
وزارت راه و شهرسازی طی مکاتبه ای باوزارت کشور از لزوم جلوگیری از ساخت تونل شهید متوسلیان و اولویت بخشی به توسعه حمل و نقل همگانی، پاک و پایدار تاکید کرد.
سردار هادیان فر معاون حمل و نقل این وزارتخانه، طی این نامه به دکتر نصرتی، معاون عمران و توسعه امور شهری و روستایی وزارت کشور، با اشاره به تدوین آیین نامه طراحی معابر شهری در سال ۱۳۹۹ و مبانی توسعه حمل و نقل پایدار، اعلام کرد: “پیامدهای منفی حاصل از برنامه‌ریزی و طراحی خودرومحور معابر و تلاش‌های انجام گرفته برای مقابله با مشکلات ناشی از این شیوه طراحی، منجر به ظهور مباحث نوین حملونقل پایدار شهری و به تبع آن تغییر اولویت شیوه‌های سفر در سال‌های اخیر شده است.
این رویکرد جدید برنامه‌ریزی، در طراحی شبکه معابر شهری نیز منعکس شده و منجر به توسعه خیابان‌های دوستدار پیاده، دوچرخه و حملونقل همگانی شده و حرکت سواری‌های شخصی را محدود نموده است. از این رو، با توجه به تغییر نگرش جهانی نسبت به موضوع طراحی معابر شهری و تأکید متخصصان این حوزه بر لزوم پیاده‌سازی اصول حملونقل پایدار در طراحی‌ها، موضوع بازنگری «آیین‌نامه طراحی راه‌های شهری»، در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفت.
در نسخه جدید این آیین‌نامه که توسط شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در سال ۱۳۹۹ (موضوع مکاتبه ۳۰۰/۱۲۵۱۰۵ مورخ ۲۲/۰۹/۱۳۹۹)، ابلاغ گردید، رویکرد اصلی حاکم «توسعه پایدار» و به طور مشخص «حملونقل پایدار» است که متضمن طراحی‌های ایمن، سازگار با محیط‌زیست و خدمت‌رسان به تمامی اقشار جامعه و طریقه‌های سفر است. در همین راستا، یکی از چالشهای اصلی در طراحی شبکه معابر شهری، حل تعارض میان نقش ترافیکی و نقش اجتماعی معبر بوده است.
لذا تدوین مرجعی واحد بر اساس دیدگاه‌های متخصصان حوزه‌های شهرسازی و حملونقل شهری به عنوان راه‌حل کارآمد در جهت حل این مشکل مدنظر قرار گرفت و در نهایت این آیین‌نامه مطابق با آخرین تحقیقات و دستاوردهای موجود در این زمینه تدوین گردید.
طراحان باید استفاده همه کاربران حملونقل اعم از عابرین پیاده، دوچرخه‌سواران، استفاده‌کنندگان از حملونقل همگانی و شخصی و نیز خودروهای باری را با توجه به اولویت‌ها در نظر بگیرند و نه تنها حرکت خودرو که جابه‌جایی افراد و نیز توزیع بار در شبکه را مدنظر قرار دهند.”
وی در ادامه خطاب به معاون عمران وزارت کشور اشاره داشت: علی رغم رویکرد مصرح در آیین‌نامه طراحی معابر شهری، بررسی‌ها و گزارش‌ها نشان می‌دهد در شهر تهران اقداماتی در خصوص ساخت تونل ۹ کیلومتری حدفاصل میدان سپاه تا بزرگراه آزادگان در حال انجام است. اعداد ناظر بر هزینه ساخت این پروژه قریب به ۴۰ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده است. از سوی دیگر وضعیت حمل و نقل همگانی شهر تهران از بابت سرفاصله زمانی بالا، فرسودگی ناوگان، آلایندگی، فقدان پوشش مناسب تقاضا و کیفیت ناوگان لزوم توجه حداکثری و تمرکز مدیریت شهری بر این موضوع را ایجاب می‌نماید.
در همین راستا و وفق مستندات ارائه شده در جلسات تخصصی، شهر تهران از کمبود قریب به ۵۰۰۰ اتوبوس رنج میبرد که با فرض قیمت هر اتوبوس معادل ۸ میلیارد تومان، بودجه ساخت این پروژه می‌تواند تامین‌کننده کاستی‌های شهر و رفع گرفتاری تهران از این اوضاع نامطلوب در حوزه حمل و نقل همگانی باشد که البته این تنها یک مصداق از محل مصرف این اعتبار در حوزه توسعه حملونقل پاک و پایدار است.
گرچه کمبود منابع مالی و تامین اعتبار از طریق بارگذاری‌های نامتناسب در شهر از چالشهای گریبان‌گیر شهرها به خصوص شهر تهران است، توسعه این معابر تشویق کننده به استفاده از خودرو شخصی حتی در صورت استفاده از ظرفیت‌های مالی سرمایه‌گذاری و سایر روش‌ها، روشی منسوخ و ناکارآمد در پاسخگویی به معضلات روز ترافیکی است.
در همین راستا ضمن ضرورت وجود ظرفیت های قانونی ویژه این موضوع نظیر طرح جامع شهرسازی و طرح جامع حمل ونقل و ترافیک شهر تهران، خواهشمند است دستور فرمائید در راستای تحقق‌پذیری رویکردهای آیین‌نامه، اقدامات لازم را با اولویت رفع گلوگاه‌ها و کاستی‌های حمل و نقل همگانی و توسعه حملونقل پاک و پایدار و نیز جلوگیری از توسعه خودرومحورانه معابر (موضوع صدرالاشاره) در شهر تهران معمول و این معاونت را از نتیجه اقدامات مطلع نمایند.”
تنها وزارت راه مخالف آغاز این پروژه نیست مدتی پیش نیز دریکی از جلسات کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران موضوع احداث تونل شهید متوسلیان با حضور کارشناسان و اساتید دانشگاه برگزار شد . در این جلسه مهرداد تقی زاده کارشناس حوزه حمل و نقل ترافیک با اشاره به احداث تونل شهید متوسلیان، گفت: شکی نیست که با احداث تونل ترافیک موقتاً روان می‌شود، اما روانی ترافیک در یک نقطه منجر به ایجاد راهبندان در مسیرهای دیگر می‌شود و به دلیل جذابیت سفرهای بی ترافیک، شاهد افزایش استفاده از خودروی شخصی خواهیم بود و همین منجر به تقاضای بیشتر و در نتیجه در مدتی بعد شاهد افزایش ترافیک خواهیم بود.
همچنین مهدی حسن زاده یکی دیگر از کارشناسان حوزه حمل و نقل نیز به اعتبار ۵۰ هزار میلیاردی پیش بینی شده برای ساخت این پروژه اشاره کرد و با بیان اینکه این اعتبار می‌تواند به جای حوزه عمران برای پاسخ به نیازهای حوزه حمل و نقل عمومی خرج شود، گفت: به فرض ضرورت اتصال جنوبی بزرگراه شهید صیاد شیرازی به یک بزرگراه، چرا این تونل را به اتوبان امام علی جهت رعایت سلسله مراتب بزرگراهی تهران وصل نمی‌کنیم و از آنجا هم به بزرگراه آزادگان وصل شود؟ وصل کردن تونل شهید متوسلیان به اتوبان آزادگان هزینه بسیاری برای ساخت دارد و باید این را قبول کنیم که ابزارهای موجود قدیمی هستند و راه حل مطلوب نیستند.
فوری یکی دیگر از اساتید دانشگاه نیز با بیان اینکه هنوز نمی‌دانیم چقدر جمعیت و تقاضا برای این پروژه وجود دارد، گفت: هنوز برآوردهای مالی پروژه نیز انجام نشده است و به اعتقاد بنده بدون انجام مطالعات، این پروژه وضعیتی به مراتب بدتر از وضعیت فعلی را ایجاد می‌کند. شرایطی ایجاد شده که گویی حتما باید با احداث تونل یک یادگاری از خود برجای بگذاریم.
محمدحسین نوروزی دبیر کمیسیون عمران و حمل ونقل شورای شهر تهران نیز گفت: مطالعات این پروژه بسیار گنگ است و با توجه به اینکه طبق مصوبه شورا این پروژه در صورت ضرورت باید از طریق جذب سرمایه گذار صورت پذیرد، در خصوص مباحث سرمایه گذاری نیز هنوز هیچ چیز نهایی نیست و مدل سرمایه گذاری مشخص نشده است.
در ادامه سید جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران هم با اشاره به مطالعات ترافیکی و مطالعات اقتصادی پروژه تونل شهید متوسلیان، گفت: باید بصورت دقیق گفته شود که چه میزان هزینه برای این پروژه درنظر گرفته شده و مطالعات ترافیکی نیز چگونه و توسط چه سازمانی انجام می‌شود و در مورد دسترسی‌های تونل شهید متوسلیان نیز باید گفت که موضوع نامشخص این است که آیا این تونل فقط برای کسانی است که می‌خواهند از میدان سپاه به آزادگان بروند یا می‌توان از سایر خیابان‌ها نیز وارد تونل شد.
رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران گفت: از صحبت‌های کارشناسان حوزه حمل و نقل و فنی عمران می‌توان این نتیجه را گرفت که در خصوص احداث تونل شهید متوسلیان باید مطالعات بیشتری صورت گیرد البته که فرض ما این است که مطالعات تخصصی ساخت این تونل صورت گرفته اما درخصوص چرایی احداث تونل نیز باید فکر شود شاید ۲۰ سال پیش به این تونل احتیاج بود اما ممکن است در طول زمان تقاضاها، نیازها و مدلها تغییر کرده باشند، پس لازم است مطالعات و بررسی ها بصورت اقناعی باشند.
