شکست ناوگان دریایی اروپا/ حوثی‌ها قدرت دریایی اروپا را به زیر کشیدند
شکست ناوگان دریایی اروپا/ حوثی‌ها قدرت دریایی اروپا را به زیر کشیدند

با آغاز عملیات اروپایی «آسپیدز» برای بازگرداندن امنیت دریایی در دریای سرخ، اقیانوس هند و خلیج فارس، حملات حوثی‌های یمن به دو کشتی تجاری نشان‌دهنده ضعف منابع و ظرفیت ناوگان اتحادیه اروپا در مقابله با تهدیدات دریایی است.

به گزارش اقتصاد آنلاین، نشریه اکونومیست در گزراشی به آشکار شدن ضعف منابع دریایی اتحادیه اروپا به دلیل ناکامی عملیات آسپیدز در مقابل حوثی‌ها پرداخته است. این نشریه در گزارش خود آورده است: پس از اعلام آتش‌بس آمریکا با حوثی‌ها در مه، اتحادیه اروپا فرصت یافت تا از سایه نظامی آمریکا خارج شود. این بلوک مأموریتی به‌نام «آسپیدز» با ماهیت صرفاً دفاعی در دریای سرخ، اقیانوس هند و خلیج فارس اجرا کرد تا مسیر‌های حمل‌ونقل دریایی را بازگرداند. از اکتبر ۲۰۲۳، تردد کشتی‌ها کاهش ۶۰ درصدی یافته بود.

با این‌حال، در اوایل ژوئیه، حمله حوثی‌ها به دو کشتی تجاری، مجیک سیز و اترنیتی سی، نشان داد آسپیدز نتوانسته آنها را محافظت کند. هر دو کشتی محاصره، هدف تیراندازی و غرق شدند و عملیات نجات توسط شناور‌های خصوصی یا شرکت‌های امنیتی هماهنگ شد. یک افسر در شرکت بهره‌بردار اترنیتی سی به وال‌استریت جورنال گفت که درخواست کمک از آسپیدز کرده بود، ولی این عملیات کشتی‌ای در منطقه نداشت.

کمبود منابع و بودجه محدود

کمبود شناور‌ها یکی از موانع اصلی است. هنگام راه‌اندازی آسپیدز در فوریه ۲۰۲۴، دریاسالار واسیلیوس گریپاریس، فرمانده یونانی آن، حداقل به ده شناور همراه با پشتیبانی هوایی نیاز داشت. اما هنگام حملات اخیر، تنها دو ناوشکن و یک هلیکوپتر در اختیار داشتند.

علاوه بر این، بودجه این عملیات تنها ۱۷ میلیون یورو برای یک سال تامین شده است؛ در حالی که آمریکا در عملیات «نگهبان رفاه» تنها برای خرید مجدد نوعی موشک، ده برابر این مبلغ هزینه کرد.

ناوگان ضعیف اروپا و اولویت‌های متزلزل دفاعی

هزینه اندک عملیات آسپیدز بخشی از مشکل بزرگ‌تر کمبود منابع است. دهه‌ها بی‌اعتنایی کشور‌های عضو اتحادیه اروپا به هزینه‌های دفاعی، آنها را از داشتن ناوگان مناسب برای مقابله با تهدیدات دریایی محروم کرده است. به‌عنوان مثال، ناو‌های هواپیمابر که قادرند با انعطاف‌پذیری بالا عملیات تهاجمی و پدافندی هوایی را انجام دهند، در اتحادیه اروپا تنها سه فروند در اختیار اعضای ناتو است؛ در حالی‌که آمریکا ۱۱ ناو هواپیمابر دارد.

با دارایی‌های محدود، نیروی دریایی کشور‌های اروپایی در حالی که تهدیدات دریایی افزایش می‌یابد، دچار سردرگمی شده‌اند. در سال گذشته، فرانسه و ایتالیا ناو‌های هواپیمابر اصلی خود را برای نمایش قدرت در برابر نیروی دریایی رو به رشد چین به اقیانوس‌های هند و آرام فرستادند. اما توجه آنها می‌تواند به مناطق دیگر نیز معطوف شود. در ماه مه، اتحادیه اروپا یک مرکز هشدار زودهنگام امنیت دریایی در دریای سیاه اعلام کرد؛ جایی که روسیه در حال هدف‌گیری مسیر‌های حمل‌ونقل دریایی اوکراین و انتقال غیرقانونی نفت است.

پیچیدگی نهادی در واکنش‌های نظامی اتحادیه اروپا

موانع نهادی نیز پاسخ‌دهی سریع اتحادیه اروپا به تهدیدات نظامی را دشوار می‌سازد. عملیاتی مانند آسپیدز تحت سیاست مشترک امنیتی و دفاعی اتحادیه اجرا می‌شوند و ادامه آن نیازمند توافق اجماعی همه ۲۷ عضو است. گرچه بودجه‌های دفاعی کشور‌های اروپایی در حال افزایش است و در آینده منجر به تولید دارایی‌های دریایی بیشتری خواهد شد، اما این روند زمان‌بر است.

فرانسه در حال برنامه‌ریزی برای ساخت ناو هواپیمابر جدیدی است که آغاز ساخت آن برای سال ۲۰۳۱ پیش‌بینی شده، اما این ناو تا سال ۲۰۳۸ جایگزین ناو کنونی شارل دوگل نخواهد شد. باسیل ژرمون، کارشناس دفاعی دانشگاه لنکستر، می‌گوید حتی اگر دیگر کشور‌ها نیز ساخت ناوگان دریایی را آغاز کنند، استقرار آنها سال‌ها یا حتی دهه‌ها به طول خواهد انجامید.

تردد با هزینه بالا

تا زمانی که بار کشتی‌ها در حال جابه‌جایی است، دریای سرخ در اولویت اول اتحادیه اروپا قرار نمی‌گیرد. برخی کشتی‌ها مسیر طولانی‌تر اطراف آفریقا را انتخاب کرده‌اند که ۲۰ روز به زمان سفر و ۳۳ درصد به هزینه سوخت مسیر رفت‌وبرگشت روتردام–سنگاپور می‌افزاید. دیگران همچنان مسیر دریای سرخ را برای رسیدن به کانال سوئز انتخاب می‌کنند، گرچه هزینه بیمه ریسک جنگی از ۰.۲ تا ۰.۳ درصد به یک درصد ارزش کشتی افزایش یافته است. به هر حال، این کشتی‌ها هنوز در حال حرکت هستند.

عدم اثرگذاری حوثی‌ها از حملات آمریکا

افزایش منابع به تنهایی راه‌حل نهایی نیست. ناو‌های هواپیمابر نیاز به ناو‌های اسکورت دارند تا از آنها در برابر حملات موشکی محافظت کنند و حتی در این صورت نیز موفقیت تضمین‌شده نیست. هنوز مشخص نیست که حملات هوایی آمریکا به حوثی‌ها چه میزان اثرگذار بوده است. توقف حملات آنها به کشتی‌ها ممکن است نیازمند راه‌حلی دیپلماتیک در سطح کلان باشد.

در هر صورت، سنگین‌ترین هزینه‌ها ممکن است هنوز در راه باشند. سالواتوره مرکولیانو، مورخ دریایی از دانشگاه کمپبل در کارولینای شمالی می‌گوید: «حوثی‌ها به همه یک دفترچه راهنما دادند؛ شما می‌توانید با منابع بسیار اندک، نتایجی نامتناسب بگیرید.» اگر گروه‌های دیگر تلاش کنند گلوگاه‌های مشابهی را مسدود کنند، ناوگان‌های دریایی، از جمله ناوگان‌های اروپایی، ناگزیر خواهند شد توان آتش خود را به نمایش بگذارند.