شیراز- ایران همواره در طول تاریخ با تهدیدات گوناگونی مواجه بوده و در این میان،مرجعیت شیعه به عنوان دژی مستحکم، با سلاح اعتقاد، از کیان این سرزمین دفاع کرده است.
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: علما در طول تاریخ نشان داده‌اند که پاسداری از استقلال و ارزش‌های این مرز و بوم، خط قرمز آن‌هاست. در زمان قاجار و در اوج نفوذ استعمار انگلیس، مرجع تقلید بزرگ، میرزای شیرازی، با صدور فتوای تحریم تنباکو، مردم و دولت را در مقابل سلطه بیگانگان بسیج کرد که با اتکا به جایگاه دینی، دشمن اصلی را استعماری و خارجی دید و وظیفه شرعی خود دانست که در مقابل این دشمن ایستادگی کند.
این اقدام، نمونه‌ای از نقش مستقیم مرجعیت در حفظ استقلال ملی است؛ جایی که دین و سیاست در هم تنیده شدند و مرجعیت در چارچوب اصل ولایت، وارد میدان شد.
در این زمینه وقتی دشمنان داخلی و خارجی، رهبر معظم انقلاب اسلامی را تهدید می‌کنند، مراجع تقلید بر اساس فقه شیعه، با صدور حکم محارب، اسلام و نظام را محافظت می‌کنند. این حکم، نشان می‌دهد که همان اصل ولایت فقیه، همچنان پرقدرت در صیانت از جامعه است.
این رویکرد، ثابت می‌کند که ولایت و مرجعیت همواره خط مقدم دفاع از هویت و استقلال ایران بوده‌اند، و در برابر دشمنان، با اقتدار وارد میدان شده‌اند.
میرزای شیرازی و سنگ بنای دفاع از ولایت
حکم تاریخی میرزای شیرازی در تحریم تنباکو، نه تنها یک جنبش اعتراضی را به پیروزی رساند، بلکه الگویی برای مراجع تقلید در دفاع از مرجعیت و ولایت شد.
تحریم تنباکو توسط میرزای شیرازی در سال ۱۲۷۰ هجری شمسی یکی از اتفاقات برجسته تاریخ معاصر ایران و جهان اسلام به شمار می‌آید. این حکم مذهبی که به صورت یک فتوای جامع‌الشرایط صادر شد، نشان دهنده قدرت مرجعیت دینی در مقابله با سلطه بیگانگان و نجات منافع ملی بود. در واقع، این فتوای بزرگ، نمونه عملی از نقش مرجعیت دینی و ولایت فقیه در تعیین سرنوشت ملت و شکل دادن به جهت‌گیری سیاسی و اجتماعی جامعه اسلامی است.
حکمی که تاریخ را دگرگون کرد
در اواخر دوره قاجار، امتیازی ۵۰ ساله به سرمایه‌داران انگلیسی تحت عنوان «شرکت رژی» یا «تنباکو رژی» واگذار شد که حق انحصاری کشت، فروش و صادرات تنباکو را به آن‌ها می‌داد.
میرزای شیرازی در تاریخ ۱۲۷۰ هجری شمسی فتوا یا حکم تحریم تنباکو را صادر کرد که طی آن مصرف و خرید و فروش تنباکوی رژی را حرام اعلام نمود.
این حکم نمونه بارز گفتمان امر به معروف و نهی از منکر و دخالت مرجعیت دینی در تنظیم رفتار اجتماعی و اقتصاد کشور بود.
پیروزی مردم به رهبری مرجعیت دینی در این ماجرا، جایگاه مرجعیت را در جامعه ایران تثبیت کرد و نشان داد که مراجع تقلید نه تنها وظایف مذهبی بلکه مسئولیت‌های سیاسی و اجتماعی نیز دارند.
حکم مراجع تقلید در دفاع از مرجعیت و ولایت
فتوای مراجع تقلید به عنوان یک منبع مشروعیت دینی، جهت‌دهنده اصلی تحولات سیاسی و اجتماعی ایران و سایر جوامع شیعی بوده است. تأثیرات این احکام را می‌توان به شکل ایجاد مقاومت در برابر استبداد و استعمار، بسترسازی برای تغییرات سیاسی بنیادین همچون انقلاب‌ها، تقویت فرهنگ سیاسی مذهبی در جوامع اسلامی و حفظ و تداوم نقش دین در مدیریت جامعه و سیاست داخلی کشورها مشاهده کرد.
مراجع تقلید؛ سدی در برابر نفوذ فرهنگی بیگانگان
حجت‌الاسلام و المسلمین محمد استوار میمندی، مدیر دفتر امور اجتماعی و سیاسی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به نقش برجسته مراجع تقلید شیعه در طول تاریخ، گفت: مراجع همواره با توجه به اقتضائات زمان، در صدور احکام تاریخی برای دفاع از کیان اسلام و تشیع پیشگام بوده‌اند. هر زمان که صدور فتوا لازم بوده، بر اساس مواضع دینی، ورود کرده‌اند.
وی در تشریح ماجرای تحریم توتون و تنباکو، ادامه داد: زمانی که کمپانی انگلیسی از طریق قرارداد تجاری به دنبال نفوذ فرهنگی و قبضه کردن بازار اسلامی بود، مرجعیت این خطر را احساس کرد. انگلستان از روزنه این قرارداد تجاری به دنبال سیطره بر ایران بود و بر اساس قاعده قرآنی کفار و نظام سلطه نباید بر مسلمانان مسلط شوند. مبارزه با این قرارداد استعماری به این صورت بود که مردم از آن حمایت نکنند و تبدیل به مصرف‌کننده نشوند. لذا عالم عالیقدر میرزای شیرازی آن فتوای تاریخی را صادر کرد که «الیوم، استعمار توتون و تنباکو در حکم محاربه با امام زمان (عج) است.» همین فتوا باعث خنثی شدن طرح نظام سلطه برای سیطره بر نظام اقتصادی کشور شد.
حجت الاسلام استوار میمندی در ادامه با اشاره به فتوای ارتداد سلمان رشدی، افزود: ایران در طول تاریخ از این نوع فتوا بسیار داشته است. سلمان رشدی هندی‌تبار، با وجود معرفی خود به عنوان مسلمان، کتاب «آیات شیطانی» را نوشت و در آن به ساحت قرآن و شخص پیامبر اکرم (ص) جسارت کرد که در این مقطع، امام خمینی (ره) متوجه شدند این یک نقشه از پیش طراحی شده برای تضعیف اسلام و به خطر انداختن امت اسلامی است، لذا فتوای ارتداد و قتل سلمان رشدی را صادر کردند و همین امر باعث فروپاشی توطئه‌های دشمن شد.
مدیر دفتر امور اجتماعی و سیاسی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور گفت: رئیس جمهور آمریکا و نخست وزیر رژیم صهیونیستی با تهدید رهبر امت اسلامی، قدم در مسیر محاربه با امت اسلامی گذاشتند. مراجع نیز با صدور فتوای تاریخی، مانع مؤثری در برابر توطئه کشورهای غربی برای از هم پاشیدن امت اسلامی ایجاد کردند.
حجت الاسلام استوار میمندی افزود: همه مسلمانان عالم در راستای فتوای مراجع تقلید در خصوص تهدیدکنندگان رهبر معظم انقلاب، کسانی را که جسارت می‌کنند، محارب می‌دانند.
