سخنان حضرت زینب(س) همچون تیری بر پیکر دستگاه ظلم نشست و ماهیت پلید یزید را بیش از پیش برای همگان آشکار ساخت و تأثیر عمیقی بر افکار عمومی گذاشت و پایه‌های حکومت یزید را سست کرد.
به گزارش خبرنگار مهر، نهضت عاشورا، واقعه‌ای بی‌نظیر در تاریخ اسلام است که با فداکاری و ایثار امام حسین (ع) و یارانش، هدف احیای ارزش‌های اصیل اسلامی و مبارزه با ظلم و فساد را دنبال می‌کرد. اما این نهضت، تنها در صحرای کربلا به پایان نرسید؛ بلکه بخش مهمی از بقا و ماندگاری آن، مرهون تلاش‌های خستگی‌ناپذیر و شجاعانه حضرت زینب کبری (س) در تبیین و ابلاغ پیام عاشورا بود. نقش ایشان را می‌توان از چندین جهت مورد بررسی قرار داد:
تبیین اهداف نهضت عاشورا
پس از واقعه کربلا، دشمن سعی داشت چهره‌ای مخدوش از نهضت امام حسین (ع) ارائه دهد و آن را شورشی علیه حکومت معرفی کند. در این میان، حضرت زینب (س) با سخنرانی‌های کوبنده و روشنگرانه خود در کوفه و شام، پرده از اهداف واقعی قیام برداشتند. ایشان با بیان فداکاری‌ها و مظلومیت‌های شهدای کربلا، مردم را از ماهیت پلید یزید و حکومت اموی آگاه ساختند و نشان دادند که امام حسین (ع) برای احیای دین جدشان پیامبر اعظم (ص) و مبارزه با بدعت‌ها قیام کرده بودند.
یکی از مهم‌ترین ابعاد نقش حضرت زینب (س)، رسوا ساختن چهره ظالمان و غاصبان خلافت بود. ایشان در برابر ابن زیاد در کوفه و یزید در شام، با شجاعت و صلابت بی‌نظیر، جنایات آنها را برملا کردند. سخنان ایشان همچون تیری بر پیکر دستگاه ظلم نشست و ماهیت پلید یزید را بیش از پیش برای همگان آشکار ساخت. این سخنرانی‌ها، تأثیر عمیقی بر افکار عمومی گذاشت و پایه‌های حکومت ستمگر اموی را متزلزل کرد.
حفظ و انتقال پیام عاشورا به آیندگان
حضرت زینب (س) را می‌توان مهم‌ترین راوی و حافظ پیام عاشورا دانست. ایشان با وجود تحمل مصیبت‌های عظیم، لحظه‌ای از تبیین واقعه کربلا و زنده نگه داشتن یاد و خاطره شهدا غافل نشدند. ایشان با بیان جزئیات فاجعه، مظلومیت امام حسین (ع) و یارانشان را در ذهن‌ها حک کردند و اجازه ندادند این پیام در گذر زمان به فراموشی سپرده شود. به نوعی می‌توان گفت، بقای عاشورا تا به امروز، مرهون تلاش‌های ایشان در روایت و انتقال این واقعه تاریخی به نسل‌های بعدی است.
حضرت زینب (س) نه تنها ابلاغ کننده پیام عاشورا بودند، بلکه خود نیز تجسمی از صبر، استقامت و شجاعت در راه حق بودند. ایشان با تحمل اسارت و رنج‌های فراوان، نمونه‌ای بی‌بدیل از زن مسلمان و آزاده را به نمایش گذاشتند. این صبر و استقامت ایشان، الهام‌بخش بسیاری از مبارزات آزادی‌خواهانه در طول تاریخ بوده است. در مجموع، می‌توان گفت که نقش حضرت زینب کبری (س) در ابلاغ پیام نهضت عاشورا، نقشی بی‌بدیل و تعیین‌کننده بود. ایشان نه تنها یک سخنور ماهر و مبلغی توانا بودند، بلکه با حضور و استقامت خود، بخش مهمی از بار رسالت امام حسین (ع) را بر دوش کشیدند و تضمین‌کننده بقای عاشورا در تاریخ شدند. بی‌تردید، بدون تلاش‌های ایشان، نهضت عاشورا هرگز نمی‌توانست تا این حد تأثیرگذار و ماندگار باشد.
حضرت زینب کبری (س) پس از واقعه عاشورا، با سخنرانی‌های کوبنده و روشنگرانه خود در کوفه و شام، نقش بی‌بدیلی در افشای ماهیت ستمگرانه حکومت اموی و تبیین اهداف قیام امام حسین (ع) ایفا کردند.پس از ورود کاروان اسیران به کوفه، شهری که مردمش امام حسین (ع) را دعوت کرده بودند اما یاری نکردند، حضرت زینب (س) با مشاهده گریه و زاری کوفیان، خطبه‌ای آتشین ایراد فرمودند. ایشان با لحنی سرشار از عتاب و ملامت، وجدان‌های خفته مردم کوفه را بیدار کردند و به شدت آنان را محکوم نمودند.
حضرت زینب (س) ابتدا خود را معرفی کردند و جایگاه والای خاندان رسول اکرم (ص) را یادآور شدند. ایشان با عباراتی تند و کوبنده، کوفیان را به خاطر پیمان‌شکنی و تنها گذاشتن امام حسین (ع) و یارانشان سرزنش کردند. ایشان کوفیان را به سبزه روییده در منجلاب تشبیه کردند که اشاره به ظاهر فریبنده و باطن فاسد آنها داشت. حضرت زینب (س) به تفصیل به مظلومیت امام حسین (ع) و یارانشان پرداختند و فجایعی که در کربلا رخ داده بود را بازگو کردند.
ایشان کوفیان را از عذاب الهی به خاطر گناه بزرگی که مرتکب شده بودند، برحذر داشتند و تأکید کردند که این ننگ هرگز از دامنشان شسته نخواهد شد. این خطبه باعث بیدار شدن وجدان خفته بسیاری از مردم کوفه شد و زمینه را برای قیام‌های بعدی علیه حکومت اموی فراهم آورد.
سخنرانی حضرت زینب (س) در شام
پس از کوفه، کاروان اسیران به شام، پایتخت حکومت یزید، منتقل شد. یزید در مجلسی عمومی که اشراف و بزرگان شام در آن حضور داشتند، به جشن و پایکوبی پرداخت و با چوب‌دستی به سر مبارک امام حسین (ع) که در طشت قرار داشت، اهانت کرد. در این لحظه حساس و در اوج جسارت یزید، حضرت زینب (س) با شجاعت و صلابت بی‌نظیر برخاستند و خطبه‌ای ایراد فرمودند که کاخ یزید را به لرزه درآورد.
ایشان سخن خود را با حمد و ثنای الهی آغاز کردند و سپس به جایگاه رفیع پیامبر اعظم (ص) و خاندان پاک ایشان اشاره نمودند.حضرت زینب (س) با صراحت تمام، یزید را “فرزند آزادشدگان” خطاب کردند و به نسب پست او اشاره نمودند. ایشان یزید را به دلیل جنایاتی که مرتکب شده بود، مستحق عذاب الهی دانستند. ایشان با استناد به آیات قرآن کریم، حقانیت اهل بیت (ع) و باطل بودن حکومت یزید را آشکار ساختند.
حضرت زینب (س) به یزید گوشزد کردند که پیروزی او تنها ظاهری است و این مهلتی الهی است تا گناهانش بیشتر شود و عذاب سخت‌تری در انتظارش باشد. ایشان با قاطعیت اعلام کردند که یاد و پیام اهل بیت (ع) هرگز محو نخواهد شد و ننگ این جنایت تا ابد بر پیشانی یزید باقی خواهد ماند.
این خطبه، نه تنها مجلس یزید را به عزا تبدیل کرد، بلکه تأثیر عمیقی بر حاضران گذاشت و بسیاری از آنان را نسبت به ماهیت واقعی حکومت اموی آگاه ساخت. این سخنرانی، نقش مهمی در رسوایی یزید و فراهم آوردن زمینه برای سقوط حکومت بنی‌امیه داشت.
سخنرانی‌های حضرت زینب (س) در کوفه و شام، نمونه‌ای بی‌نظیر از فصاحت، بلاغت، شجاعت و بصیرت سیاسی بود. ایشان با این خطبه‌ها، پیام عاشورا را از کربلا به سراسر جهان اسلام منتقل کردند و از تحریف این واقعه عظیم جلوگیری نمودند.
